(Προσοχή: Ακολουθεί σεντόνι. Διαβάστε μόνο αν δεν έχετε τίποτα άλλο να κάνετε)
Βλέπω άνιμε εδώ και αρκετά χρόνια. Τα περισσότερα από αυτά όταν πήγαινα ακόμη σχολείο. Είτε είναι μυστηρίου, αστυνομικά, δράσης, περιπέτειας, ή λίγο πιο χαλαρά, το καθένα έχει την αξία του και την γοητεία του. Αρχικά, όταν λέμε «άνιμε» εννοούμε αποκλειστικά τα κινούμενα σχέδια της Ιαπωνίας, όχι το δυτικό animation όπως είναι για παράδειγμα οι ταινίες της Disney.
Η τέχνη του animation γενικά, υπάρχει από το 1910 με '15 ενώ το πρώτο άνιμε που δημιουργήθηκε, έστω και πειραματικά, ήταν κατά το 1917. Σε σχέση με τον Walt Disney που ξεκίνησε να φτιάχνει πρώτα του ζωντανά σχέδια γύρω στο 1922. Εδώ και πλέον 115 χρόνια, οι ταινίες animation έχουν δημιουργήσει μια ολόκληρη παγκόσμια βιομηχανία, με τη κάθε μια από αυτές να σημειώνει τεράστια επιτυχία, ειδικά όταν μιλάμε κυρίως για animation της δύσης. Και εννοείται η Ιαπωνία δεν αποτελεί εξαίρεση. Οι άνθρωποι κατασκευάζουν αμάξια, ρομπότ, πυραύλους για το διάστημα, πολυτελή κτήρια και πολλά ακόμα. Γιατί να μην έχουν και κινούμενα σχέδια στο πρόγραμμα;
Όπα! Κινούμενα σχέδια; Τι είναι αυτό; Η κάθε γενιά, ακόμα και η δική μου τα ξέρει σαν «παιδικά». Σκεφτείτε ένα παιδικό που προβαλλόταν στην τηλεόραση για πολλά χρόνια στην κατηγορία παιδικό πρόγραμμα. Τομ και Τζέρι. Ροζ πάνθηρας. Στρουμφάκια. Αστερίξ. Λούκι Λουκ. Τα προγράμματα στο Alter. Η λίστα είναι ατέλειωτη.
Όλα αυτά μας μεγάλωσαν. Αν και παλιάς εποχής, περνάνε διδάγματα που μπορεί να μην τα καταλαβαίνουμε ως παιδιά, αλλά μόλις μεγαλώσουμε, βλέπουμε έστω και τα κρυφά «ώριμα μηνύματα». Καλά, το ότι τα σημερινά παιδικά στερούνται φαντασίας και είναι τελείως μωρουδίστικα, είναι άλλη ιστορία. Ενα άρθρο από μόνο του! *γελάει*
Παρόλο που μου αρέσουν οι ταινίες με ηθοποιούς, δεν έπαψα ποτέ να απολαμβάνω το animation. Ειδικά όταν μιλάμε για εξαιρετικούς ηθοποιούς φωνής και δυνατή ιστορία. Κατά κάποιον τρόπο, το καταλαβαίνω που είναι υποτιμημένο το animation. Είναι καθαρά πρακτικό το θέμα. Δεν μπορείς να σχολιάσεις κάτι, εκτός από τις φωνές. Ενώ αν βλέπεις μια ταινία με κανονικούς ηθοποιούς, και τίποτα να μην έχεις καταλάβει από το σενάριο, μπορείς τουλάχιστον να πεις: «καλέ, πώς γέρασε έτσι αυτός;» και να αρχίσεις το κουτσομπολιό με τον διπλανό. Ποια παντρεύτηκε, πόσα παιδιά έχει, και τα σχετικά.
Ξέρουμε λοιπόν πολύ καλά τα «παιδικά» της δύσης. Τι έχει όμως να μας προσφέρει η ανατολή; Σίγουρα κάποιοι από εσάς έχετε ακουστά τον μέγα Χαγιάο Μιγιαζάκι. Ο τεράστιος των τεράστιων. Δεν θα γράψω σήμερα γι'αυτόν. Είναι μια κατηγορία από μόνος του. Όλοι οι επίδοξοι σκιτσογράφοι και σκηνοθέτες, από αυτόν μαθαίνουν.
Είπα να φτιάξω όμως μια λίστα με 5 άνιμε που θα πρότεινα σ' έναν αρχάριο. Που δεν ξέρει τίποτα από άνιμε ή τον ιαπωνικό πολιτισμό γενικότερα. Δυσκολεύτηκα αρκετά γιατί δεν ήξερα τι να βάλω στην πεντάδα. Είναι αμέτρητα τα αριστουργήματα. Αλλά, όπως και με τις ταινίες, έτσι και με τα άνιμε υπάρχουν μέτριες κατηγορίες ή και χάλια. Μην νομίζετε, κι εκείνοι είναι θύματα του καπιταλισμού. Ουκ ολίγες φορές έχουν αντιγράψει το Hollywood. Στην τελική όμως, όλα είναι θέμα γούστου. Δεν είναι όλα για όλους. Ευελπιστώ όμως, με αυτό το Top5 να κινήσω την περιέργεια. Έστω και για λίγο. Έχετε λοιπόν κατά νου ότι αυτά που θα σας δείξω, απέχουν πολύ από αυτά που έχουμε συνηθίσει στα δικά μας animation. Ξεπερνούν κατά πολύ την Disney.
Για να μην μακρυγορώ, βρήκα τρεις τηλεοπτικές σειρές και δύο ταινίες για πολύ γερό στομάχι. Ίσως και για πολύ γερό κεφάλι. Η φιλοσοφία βαράει κόκκινο! Άνετα δηλαδή, θα μπορούσαν να σταθούν και ως ταινίες με κανονικούς ηθοποιούς. Όχι μόνο αυτό, αλλά ορισμένα από αυτά δεν είναι καν δημοφιλή στην χώρα τους. Βασικό τους χαρακτηριστικό είναι η δυνατή πλοκή, οι ρεαλιστικοί χαρακτήρες, τα γραφικά, η μουσική, ακόμα και οι κρυφοί συμβολισμοί. Και τα πέντε, μάς μαθαίνουν κάτι πολύ σημαντικό. Πως το animation είναι τέχνη. Κι όχι μόνο για παιδιά. Τα συγκεκριμένα, δεν θα τα βλέπαμε σε καμία περίπτωση στο παιδικό πρόγραμα του Star, πιστέψτε με! Είναι θα'λεγα από 15 ετών και πάνω. Έχετε να περιμένετε φρίκη. Ιάπωνες είναι αυτοί😅
Δεν θα πω όλο το σενάριο του καθενός, παρά μόνο τις προσωπικές μου σκέψεις και γενικά τι θα δει πρωτοδεί ο θεατής μόλις πατήσει το play. Τι να περιμένει, και πώς είναι οι ήρωες. Έτσι κι αλλιώς, η περίληψη στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο, δεν ήταν πότε το δυνατό μου σημείο όταν γράφαμε έκθεση. Θα προσπαθήσω όσο γίνεται καλύτερα να αποτυπώσω τις εντυπώσεις μού άφησαν. Εδώ δεν κάνουμε κριτική κινηματογράφου, επειδή και τα 5 έχουν εγκριθεί ακόμα και απ'τους πιο αυστηρούς κριτές. Από τέσσερα, τεσσεράμισι έως πέντε αστέρια. Και μην ανησυχείτε. Το άρθρο είναι τελείως spoiler free!
さあ、始めよう! 💕
1) Steins Gate
Είδος: δράση, επιστημονική φαντασία
Έτος κυκλοφορίας: 2011
Επεισόδια: 24
Σύνοψη: Μια ομάδα τεσσάρων φίλων, οι δύο εκ των οποίων είναι επιστήμονες, ανακαλύπτουν πως ο φούρνος μικροκυμάτων που έχουν στο εργαστήριό τους, μπορεί να στείλει μηνύματα στο παρελθόν μέσω κινητού τηλεφώνου. Με κάθε τέτοιο μήνυμα, το παρελθόν αλλάζει, όπως και το παρόν. Αρχικά, φαίνεται ακίνδυνο να ελέγξουν τον χρόνο. Σύντομα όμως, τα πράγματα θα πάρουν μια πολύ άσχημη τροπή, όταν ο ίδιος ο χρόνος «επαναστατήσει». Όταν αποφασίσει να τους πει με τον τρόπο του ότι δεν είναι αφέντες του. Στο μεταξύ, μια μυστική οργάνωση από την Γενεύη, η SERN, προσπαθεί να φτιάξει την πρώτη χρονομηχανή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Μόλις, υποψιαστεί η SERN ότι κάποιος τους παρακολουθεί, βάζουν στόχο να τους εξαλείψουν. Κι όσο προχωράνε τα επεισόδια, καταλαβαίνουμε μαζί με τους πρωταγωνιστές, ότι φαινομενικά άσχετα γεγονότα έχουν άμεση σχέση μεταξύ τους. Γεγονότα που αφορούν τους ίδιους και το μέλλον τους.
Από μικρή με συνέρπαζαν τέτοια ερωτήματα. Μπορεί ο άνθρωπος να ταξιδέψει στον χρόνο; Μπορεί να δει πώς είναι το μέλλον ή το παρελθόν; Κι αν ναι, πώς μπορεί να τα επηρεάσει; Σε μόλις 24 επεισόδια, το άνιμε αυτό εξετάζει κάποια από τα αναπάντητα ερωτήματα φιλοσόφων και φυσικών. Ο θεατής, καταλαβαίνει πως οποιαδήποτε μικρή αλλαγή στον χρόνο, προκαλεί μια σειρά από γεγονότα σαν ντόμινο. Το λεγόμενο «φαινόμενο της πεταλούδας». Που σύμφωνα με αυτό, αν μια πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στην Κίνα, θα φέρει τυφώνα στον Αμαζόνιο.
Θεωρητικά, το ταξίδι στο χρόνο θα μπορούσε να είναι εφικτό. Έτσι λένε οι μαθηματικές πράξεις. Πρακτικά όμως, κάτι τέτοιο θα ήταν λίγο δύσκολο, αφού δεν έχουμε τα μέσα να ταξιδέψουμε στον χωροχρόνο χωρίς να γίνει καμία στραβή. Κάποιο χρονικό παράδοξο ας πούμε, ή αναταράξεις στον χωροχρόνο.
Ξέρω, πολλές άγνωστες λέξεις. Αλλά και τίποτα να μην ξέρει κάποιος από φυσική ή μαθηματικά, θα καταλάβει τα πάντα. Εδώ δεν ψάχνουμε να βρούμε αν είναι αληθείς ή ψευδείς οι θεωρίες των επιστημόνων, αλλά πόσο συναρπαστικές είναι από μόνες τους. Και πόσο καλά μπορούν να κρατήσουν το ενδιαφέρον του θεατή. Και κατά την γνώμη μου, το πέτυχαν καταπληκτικά!
Παρόλο που οι σεναριογράφοι προσεγγίζουν το θέμα κυρίως επιστημονικά, έμμεσα βλέπουμε πως ο χρόνος ίσως να είναι μια οντότητα με συνείδηση. Μπορεί και ο ίδιος ο θεός! Όσες φορές κι αν προσπαθούν οι ήρωες να αποτρέψουν κάτι, πάντα βρίσκει τον τρόπο της η μοίρα και τούς μουτζώνει. Στην αρχή που στέλνουν αυτά τα μηνύματα, είναι για πράγματα που θα ήθελαν να αλλάξουν οι κοντινοί τους άνθρωποι στο παρελθόν τους, όπως να αποτρέψουν τον θάνατο ενός γονιού, ή ακόμα και να αλλάξει το φύλο του ένας από τους χαρακτήρες.
Μιας και το ανέφερα, οι ήρωές μας στην αρχή φαίνονται σαν καρικατούρες. Πιο συγκεκριμένα, ο βασικός ήρωας, ο Όκαμπε, είναι το αρχέτυπο του «τρελού επιστήμονα» που βλέπουμε συνήθως στις ταινίες. Ή τουλάχιστον έτσι βλέπει τον εαυτό του.
Γελάει σατανικά, και κάθε τόσο μιλάει στο κινητό του με έναν υπεύθυνο της «οργάνωσης». Όχι της SERN, αλλά κάποιας άλλης που δεν έχει όνομα, αλλά ο ίδιος επινόησε για να πετύχει καλύτερα τον ρόλο του. Φαινομενικά, είναι ένας 18χρονος που απλά του αρέσει να είναι σπαστικός. Η μεγαλομανία του όμως είναι ένας τρόπος να κρύψει την ευαίσθητη πλευρά του. Διότι όταν σοβαρέψει η κατάσταση, βγάζει το προσωπείο του. Ξεχνάει τις αλαζονικές του σκέψεις. Προστατεύει και αγαπά τους φίλους του. Αψηφά τους νόμους της φύσης, και θέλει απεγνωσμένα να νικήσει τον χρόνο, ειδικά όταν μπει η SERN στην μέση και απειλείται η ζωή των φίλων του. Πολλές φορές, ειδικά όταν το παρελθόν αλλάζει μονίμως εξαιτίας της μοίρας, νιώθει μεγάλη μοναξιά, μιας και κανένας δεν θυμάται τα προηγούμενα γεγονότα εκτός από αυτόν. Εφόσον ταξιδεύει συνέχεια στο παρελθόν, μόνο εκείνος θυμάται τι έχει δει στις προηγούμενες χρονικές διαστάσεις, οπότε όταν προσπαθεί να εξηγήσει στους άλλους τι έχει συμβεί, τον βλέπουν για τρελό.
Ίσως σας φανεί παράξενο αν δείτε μια ηρωίδα που φοράει στέκα σαν αυτιά γάτας και «νιαουρίζει». Μιλάει κανονικά, απλώς στο τέλος της κάθε πρότασης βάζει ένα «νια» που είναι στα ιαπωνικά ο αντίστοιχος ήχος για το νιαουρισμα της γάτας όπως έχουμε εμείς το «νιάου». Κι αυτό επειδή, η συγκεκριμένη κοπέλα είναι κάτι σαν ηθοποιός, μόνο που δεν παίζει στα θέατρα. Ενσωματώνει μια ιδέα που υποτίθεται πως τρελαίνει τους άντρες. Τούς ερεθίζει σεξουαλικά. Δηλαδή μια γυναίκα για να είναι ποθητή, πρέπει να κάνει πως είναι αθώα, ότι δεν ξέρει και καλά πώς είναι το σεξ, ή να γίνει πολύ ναζιάρα. Η γατούλα που λέμε. Ε, εκείνες γίνονται στα αλήθεια γάτες. Η λεγόμενη κουλτούρα «Μόε».
Με λίγα λόγια, η ιδέα αυτή μάς λέει πως οι ιάπωνες θέλουν τις γυναίκες πολύ αθώες, σχεδόν σαν κοριτσάκια, γι'αυτό πολλές φορές στολίζουν τις καφετερίες Μόε με διάφορα ροζουλί και μπιχλιμπίδια. Για να φαίνεται πιο κοντά στην παιδική ηλικία, άρα και πιο ερεθιστικό. Αν και αυτό από μόνο του είναι θέμα κοινωνικό. Επειδή επί της ουσίας δεν θέλουν την γυναίκα να έχει προσωπικότητά, αλλά να είναι σεξουαλικό αντικείμενο για να πουλάει.
Θα μπορούσα να πω για όλους τους χαρακτήρες. Οτι ο καθένας έχει το βάθος του και την ιστορία του, ή ότι ένας από αυτούς είναι χρονοταξιδιώτης απ'το 2036, αλλά δεν θα τελειώναμε ποτέ. Θέλω το κείμενο να είναι όσο πιο περιεκτικό γίνεται. Θεωρώ όμως πως είναι από τις πιο δυνατές ιστορίες με θέμα τα ταξίδια στον χρόνο. Λέω «ιστορίες» γιατί όσες αντίστοιχες ταινίες έχω δει, δεν ήταν τόσο φιλοσοφικές ή συναισθηματικά φορτισμένες όσο αυτό! Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγο ελεύθερος χρόνος και καλή μνήμη, αφού το κάθε επεισόδιο είναι γύρω στα 20 λεπτά. Και σε αυτά τα 20 λεπτά γίνονται πολλά. Ζεις πρωτόγνωρες καταστάσεις μαζί με τους ήρωες. Μα πάνω από όλα, σού γεννάει ερωτήματα που δεν έχεις σκεφτεί ποτέ σου! Οπωσδήποτε αξίζει τον χρόνο σας👌
2) Monster
Είδος: σύγχρονη ιστορία, αστυνομικό
Έτος κυκλοφορίας: 2004
Επεισόδια: 74
Σύνοψη: Ένας ιάπωνας νευροχειρουργός, που δουλεύει για χρόνια στην Γερμανία, ο Κένζο Τένμα, καλείται να σώσει την ζωή ενός αγοριού που τραυματίστηκε από πυροβολισμό. Χρόνια αργότερα, το αγόρι αυτό γίνεται ένας κατά συρροήν δολοφόνος. Ένας δολοφόνος που λειτουργεί με τρόπο τόσο αθόρυβο και διακριτικό, που μερικοί αστυνόμοι και ντετέκτιβ λένε ότι ίσως να μην υπάρχει καν. Κι ενώ ο Τένμα βρίσκεται καταζητούμενος για φόνο, γίνεται φυγάς. Στην πορεία, όχι μόνο θα μάθει το παρελθόν αυτού του αγοριού και την τραγική του ιστορία, όχι μόνο θα προσπαθήσει να βγάλει από πάνω του τις κατηγορίες, αλλά και θα επιχειρήσει να πυροβολήσει τον ίδιο του τον ασθενή που κάποτε έσωσε.
Από τα πιο βαριά άνιμε που έχω δει ποτέ. Η απόδειξη πως δεν χρειάζεται μια ταινία με κανονικούς ηθοποιούς (ή animation) να έχει φαντάσματα, βρικόλακες ή πολύ σοκαριστικές σκηνές για να είναι ενδιαφέρον. Η σειρά αυτή είναι η προσωποποίηση του μηδενισμού! Αρχικά να πω ότι βασίστηκε σε μάνγκα. Και ο συγγραφέας, ο οποίος έζησε για πολλά χρόνια στην Γερμανία, έζησε πολλά από τα σύγχρονα γεγονότα της Ευρώπης όπως η πτώση του τοίχους του Βερολίνου. Άρα λοιπόν, βλέπουμε αρκετές ιστορικές αναφορές, τόσο για την Γερμανία, όσο και για τις κοντινές της χώρες. Μελέτησε τον Ντεκάρτ, τον Νίτσε, τον Καμί, τον Στίρνερ και πολλούς ακόμα φιλοσόφους, που η σημερινή χαζοχαρούμενη εποχή θα χαρακτήριζε «απαισιόδοξους». Μόλις γύρισε στην Ιαπωνία, αν και τα έργα του δεν ήταν πολύ γνωστά, με το Monster εκτοξεύθηκε στα ύψη η συγγραφική του φήμη. Οι ιάπωνες βλέπετε τρελαίνονται για την ιστορία της βόρειας Ευρώπης, ειδικά την πιο πρόσφατη. (1940-1990)
Θα απορείτε γιατί είναι τόσα πολλά τα επεισόδια. Διότι πρώτον το μάνγκα έχει συνολικά 18 τόμους, και ο καθένας από αυτούς έχει γύρω στα 10-11 κεφάλαια. Όλα μαζί 162 κεφάλαια. Είναι σαν να λέμε ολόκληρο μυθιστόρημα, αλλά σε κόμικ. Δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει ταινία, διότι ο,τι βλέπουμε στο κάθε 25λεπτο επεισόδιο, έχει σημασία. Είτε σε σχέση με τους φόνους που γίνονται, είτε με τους υπόλοιπους ήρωες. Κατά κάποιον τρόπο... Όλοι συνδέονται με τους φόνους που γίνονται. Έμεσσα ή άμεσα. Δύσκολα το καταλαβαίνει κάποιος την πρώτη φορά που το βλέπει, παρά μόνο όταν ξαναδεί την σειρά άλλες δύο τρεις φορές.
Συνήθως όταν βλέπουμε, ακούμε ή διαβάζουμε μια ιστορία μάς κάνουν εντύπωση οι καλοί ήρωες που εστιάζουν πάντα στο κοινό καλό. Όμως πόσες φορές είναι πιο ενδιαφέροντες οι κακοί από τους καλούς; Το Monster είναι ένα από αυτά τα παραδείγματα. Είναι από αυτές τις περιπτώσεις, που λες: «αυτός είναι κανονικό τέρας!» (εξ ου και ο τίτλος) Το τρομακτικό όμως, δεν είναι που είναι κακός. Είναι η ψυχρότητά του. Η πλήρης απουσία ψυχής. Ποτέ δεν τον βλέπουμε να φωνάζει ή να χάνει την ψυχραιμία του. Οι κινήσεις του είναι τόσο διακριτικές και ντελικάτες, λες γίνεται αόρατος την ώρα που συμβαίνει το έγκλημα. Βλέπει τον τόπο του εγκλήματος, κι όχι απλά νιώθει περήφανος, αλλά χαίρεται με τον τρόμο στην έκφραση του θύματος. Τους ανθρώπους τούς βλέπει σαν μυρμήγκια. Απολειφάδια. Σαν άχρηστα όντα που δεν ξέρουν τι εστί δύναμη κι εξουσία. Πως η ανθρώπινη ζωή είναι αχρείαστη. Το όνομά του; Γιόχαν.
Αυτό όμως που τον κάνει ακόμα πιο δύσκολο στόχο για την αστυνομία, είναι ο τρόπος που χειραγωγεί τους άλλους να διαπράξουν τον φόνο. Εκείνος δεν κουνάει ούτε το μικρό του δαχτυλάκι. Λες και έχει μελετήσει σε βάθος την εύθραυστη καρδιά του ανθρώπου. Σαν μπαλάκι του πινγκ πονγκ την πηγαίνει πέρα δώθε. Αποδεικνύοντας έτσι πως όλοι οι άνθρωποι καταβάθος έχουμε μέσα μας ένα τέρας. Μια ζωώδη φύση. Είναι τέτοια η φτιαξιά μας. Έτσι μας έκανε ο θεός. Δεν υπάρχει λοιπόν λόγος να θέλουμε να αλλάξουμε. Έτσι λέει η ιδεολογία του ηθικού μηδενισμού.
Ο Νίτσε, το 1882, είχε πει το περίφημο: «ο θεός πέθανε». Υποδεικνύοντας πως με την άνοδο της επιστήμης, οι άνθρωποι θα πάψουν να πιστεύουν στον θεό, άρα και κατά πάσα πιθανότητα στις χριστιανικές αξίες. Κι έρχεται ο συγγραφέας, ο Νάοκι Ουρασάβα και προσθέτει την δική του πινελιά στην δήλωση του φιλοσόφου. Πως αν ο άνθρωπος πάψει να πιστεύει στον θεό, τότε θα πεθάνει μέσα μας και η ανθρωπιά. Δηλαδή ο κάθε ένας από εμάς έχει μέσα του μικρό θεό. Τούτος ο θεός, είναι η ικανότητά μας να νιώθουμε τον συνάνθρωπο και να τον αγαπάμε. Δεν πέθανε λοιπόν η πίστη στον θεό. Πέθαναν οι αξίες μας. Οι ίδιες οι αξίες με τις οποίες μας προίκισε ο θεός. Ο άνθρωπος έχει γεννηθεί με καλοσύνη. Οφείλει να είναι καλός με τους άλλους χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα. Αυτό όμως δεν υπάρχει πλέον. Εξαφανίστηκε. Πέθανε ο θεός μέσα μας, και την θέση του ανέλαβε ένα τέρας. Ένας Γιόχαν.
Ίσως λοιπόν ο Γιόχαν να συμβολίζει μια σκοτεινή πλευρά που έχει απωθήσει ο άνθρωπος βαθιά μέσα στο υποσυνείδητο. Φτιάξαμε τον πολιτισμό, αλλά ήμαστε πολιτισμένοι; Κι αν ναι, κατά πόσο; Ανέκαθεν ο άνθρωπος βρισκόταν σε μια κατάσταση ημί άγρια. Κι ακόμα βρίσκεται. Γίνεται μεγάλη σπατάλη χρημάτων και ενέργειας στο να φτιαχτούν όπλα και πυρηνικές βόμβες. Ενώ θα μπορούσαμε να τα ξοδεύουμε στην βελτίωση της κοινωνίας. Να μην υπάρχουν συνάνθρωποι μας που υποφέρουν.
Λειτουργεί λοιπόν ακόμα ο άνθρωπος με το πρότυπο της αγέλης. Κι όπως έλεγαν ορισμένοι αρχαίοι έλληνες φιλόσοφοι: «είμαστε σκεπτόμενα ζώα». Η προτεραιότητα μας όπως φαίνεται, είναι η βία, και η ψυχολογική χειραγώγηση του απλού λαού. (βλέπε πολιτικοί αρχηγοί) Πρέπει να καταβάλλουμε υπεράνθρωπες προσπάθειες αν θέλουμε να γίνουμε αυτό που ονειρευόμαστε. Να αποβάλλουμε τον Γιόχαν, και να βάλουμε μέσα μας τον Τένμα.
Δεν είναι μόνο ο Γιόχαν που εκπροσωπεί το ζώο μέσα μας. Όλοι οι ήρωες λίγο πολύ, δρουν με τρόπο αμφιλεγόμενο, δείχνοντας πως η κοινή έννοια του καλού και του κακού είναι πολύ δυσδιάκριτη. Σχεδόν ανύπαρκτη. Μας λένε πως η επιβίωση είναι το παν. Ο θάνατός σου η ζωή μου. Το συμφέρον είναι πολλές φορές προτεραιότητα, αντί για τις αξίες. Όμως ο Τένμα με τις πράξεις του, δείχνει σε όλους πως υπάρχει και η άλλη πλευρά της ζωής. Πως επιβάλλεται να δείξεις καλοσύνη, ειδικά σ'έναν κόσμο που συχνά σού ζητάει να πατάς επί πτωμάτων.
Με λίγα λόγια, οι δύο πρωταγωνιστές, δηλαδή Τένμα και ο Γιόχαν είναι το άσπρο και το μαύρο. Ο ένας είναι πεπεισμένος ότι τίποτα δεν έχει αξία, και ο άλλος πιστεύει ακόμα στο καλό. Δεν είναι χαζός. Ξέρει πόση μαυρίλα υπάρχει στον κόσμο. Επιλέγει όμως να έχει την καρδιά του ανοιχτή. Να βοηθάει, να συγχωρεί, να είναι... Άνθρωπος. Με Α κεφαλαίο. Τον τρώνε οι ενοχές που εν αγνοία του έσωσε έναν δολοφόνο. Στην τελική όμως... Έκανε απλά το καθήκον του ως χειρουργός. Να σώσει δηλαδή έναν συνάνθρωπο από βέβαιο θάνατο. Αξίζει ο άνθρωπος αυτός να ζήσει, ακόμα κι αν αργότερα γίνει ένα τέρας; Εύλογο το ερώτημα, κι η απάντηση δύσκολη. Αφήνεται στην κρίση του θεατή.
Το άνιμε δεν μας ζητά να συγχωρήσουμε τον κακό. Δεν μας ζητά να πάρουμε το μέρος κανενός. Μας ζητά μόνο να δούμε πόσο περίπλοκη και μοναδική είναι η ανθρώπινη καρδιά. Γιατί δεν έχει καμία σημασία πώς είναι ο κόσμος. Σημασία έχει πώς τον αντιμετωπίζουμε. Με απόρριψη; Με πλήρη απάθεια; Ή μήπως με καθαρά μάτια, χωρίς κανένα φίλτρο, και με προθυμία να δίνουμε χαρά στους συνανθρώπους μας; Ακόμα κι ένα ζεστό χαμόγελο στον άγνωστο είναι ικανό να του υπενθυμίσει πως δεν είναι όλοι κακοί. Πως δεν χρειάζεται να περνάει τα δύσκολα μόνος του. Γιατί ας μην ξεχνάμε πως οι άνθρωποι είναι ικανοί για τα πάντα. Από το να φέρνουν την μέγιστη δυνατή δυστυχία, ως την μέγιστη δυνατή ευτυχία.
Προσωπικά, πιστεύω ότι μπορούμε να είμαστε καλοί ακόμα και σε μια σκληρή κοινωνία, αρκεί να το θέλουμε. Πάνω από όλα να μην αφήσουμε το φως απ'το κερί να σβήσει. Αν δεν μπορούμε να δώσουμε εκατό ή χίλια κεριά στον συνάνθρωπο να ζεστάνει την καρδιά του, τότε ας μην αφήσουμε το ένα και μοναδικό κερί που φωτίζει την Γη να μην σβήσει. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να είμαστε πηγή ευτυχίας για τους υπόλοιπους. Ακόμα κι αν μας φαίνεται κλισέ ή τυποποιημένο. Μόνο έτσι θα απαλύνουμε την κακία, έστω και για λίγο. Επειδή πολύ απλά... Είναι χρέος μας να είμαστε άνθρωποι!
3) Death Note
Είδος: ψυχολογικό θρίλερ, αστυνομικό
Έτος κυκλοφορίας: 2006
Επεισόδια: 37
Σύνοψη: Ο 17χρονος Λάιτ Γιαγκάμι είναι υπόδειγμα μαθητή. Πάντα αριστούχος. Δεν μπλέκει με κακές παρέες, ούτε με έρωτες ασχολείται. Για τους συμμαθητές του είναι ένας ακόμη σπασίκλας, μιας και θέλει να γίνει αρχηγός της αστυνομίας, σαν τον πατέρα του. Λόγω αυτού, έχει ιδιαίτερα υψηλή αίσθηση της δικαιοσύνης, και στα μάτια του ο κόσμος είναι σάπιος που παραμένει το έγκλημα ατιμώρητο. Μέχρι που μια μέρα βρίσκει στην αυλή του σχολείου του ένα τετράδιο, το death note. Παρόλο που στην αρχή πιστεύει ότι είναι μια κακόγουστη φάρσα, τελικά πείθεται με μια δοκιμή πως με αυτό το τετράδιο μπορεί να σκοτώσει οποιονδήποτε, αφού γράψει το όνομα του θύματος στις σελίδες του. Το τετράδιο αυτό πριν πέσει στην Γη, ανήκε σε έναν θεό του θανάτου (ή αλλιώς σινιγκάμι) ονόματι Ριούκ. Που σύμφωνα με τον ίδιο, βαριόταν απίστευτα την ζωή στο βασίλειο των θεών, κι έτσι το έριξε στην Γη από περιέργεια να δει τι θα γίνει. Σύντομα, ο Λάιτ θα κάνει το τετράδιο σύμμαχό του με στόχο την εξάλειψη του κακού. Άλλωστε οι εγκληματίες δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα στην κοινωνία, παρά πόνο. Άρα λοιπόν, τους αξίζει να πεθάνουν. Όμως... Είναι ηθικό αυτό;
Τι είναι τελικά η δικαιοσύνη; Ποιος ορίζει τι είναι καλό και τι κακό; Ωφελεί η θανατική ποινή, ή μήπως είναι ένας ακόμα τρόπος να πούμε ότι είμαστε άγιοι; Μήπως κυνηγάμε την χρυσή τομή αντί για το μέγιστο καλό; Μήπως θέλουμε ο σκοπός να αγιάζει τα μέσα να πούμε ότι είμαστε καλοί; Μπορεί η ίδια η πράξη να είναι λάθος, αλλά μακροπρόθεσμα να έχει αποτέλεσμα. 'Η τουλάχιστον έτσι πιστεύει ο κλάδος της νομικής. Που ακόμα κι αυτός προσπαθεί να ξετυλίξει το κουβάρι του καλού και του κακού.
Κάπου εδώ, θα ήθελα να ξεκαθαρίσω πως δεν είναι story τύπου Άγκαθα Κρίστι. Δεν ψάχνουμε να βρούμε ποιος είναι ο δολοφόνος, εφόσον ήδη το γνωρίζουμε από την αρχή. Θα το χαρακτήριζα μελέτη ανθρώπινης συμπεριφοράς, σαν το Monster ένα πράγμα. Είναι σαν να έχει βάλει ο συγγραφέας μαζί με τον αναγνώστη/θεατή ένα μικροσκόπιο, και κοιτάνε μέσα από αυτό την άββυσο της ψυχής του ανθρώπου. Με την μόνη διαφορά πως το Death Note σε βάζει να διαλέξεις πλευρά. Με ποιον είσαι; Με τον Λάιτ, με κάποιον άλλον, ή μήπως με κανέναν;
Αν και οι απόψεις διίστανται για το αν είναι τελικά καλός ή κακός ο πρωταγωνιστής μας, γίνονται πολύ ξεκάθαρες οι προθέσεις του από το πρώτο κιόλας επεισόδιο. Ο ίδιος δηλώνει πως θα γίνει «ο θεός του νέου κόσμου» μόλις καταλάβει ο λαός την δύναμη του death note. Μεταξύ μας, δεν νομίζω ότι αυτό αποδεικνύει αλτρουισμό, ότι τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα να γίνει ο από μηχανής θεός που σώζει τον ανυπεράσπιστο πολίτη από τον δολοφόνο της γειτονιάς.
Κάποιοι σεναριογράφοι μάλιστα που έχουν μελετήσει σε βάθος τον χαρακτήρα του Λάιτ, έχουν πει πως είναι στην πραγματικότητα ένας αλαζόνας. Ένας κατά φαντασίαν σωτήρας που ακριβώς επειδή είναι γιος αστυνομικού, του δίνει κίνητρο να δράσει υπό το προσωπείο του Χριστού. Σου λέει: «εγώ αποφασίζω τώρα ποιος θα πεθάνει. Αφού δεν κάνει κάτι το σύστημα, εγώ θα πάρω την κατάσταση στα χέρια μου».
Όμως αυτό είναι η αφορμή. Δεν είναι μόνο ένας έφηβος με κοινωνικοπολιτικές ανησυχίες, αλλά κάποιος που είναι πρόθυμος να χειραγωγήσει και να σκοτώσει, με στόχο «το κοινό καλό». Κάποιος που πιστεύει ότι είναι η ίδια η Νέμεσις. Όπως και με τον Γιόχαν του Monster, έτσι και ο Λάιτ βλέπει τους άλλους σαν τα παιχνίδια του. Τις μαριονέτες του. Παίζει στα δάχτυλα τα δυναμικά των σχέσεων και τις επιθυμίες του καθενός. Αλλά δεν νιώθει τύψεις. Επειδή γι'αυτόν, όλοι οι άλλοι είναι ανίκανοι και μόνο αυτός έχει το χάρισμα να σώσει τον κόσμο. Εν ολίγοις, είναι κακομαθημένος. Να τα λέμε και αυτά! 🤣 Απλώς το τετράδιο είναι η κρυφή θεϊκή δύναμη που του παρέχει ανωνυμία, κι έτσι κανείς δεν υποψιάζεται τίποτα.
Εννοείται πως η αστυνομία τον κυνηγάει, αλλά δυσκολεύεται πολύ να τον εντοπίσει. Εν τέλει, διαπιστώνουν ότι δεν είναι συνηθισμένη υπόθεση, οπότε η ιντερπόλ της Ιαπωνίας ζητάει βοήθεια από τον εκκεντρικό και κάπως μυστηριώδη ντετέκτιβ L. Κανείς δεν ξέρει αν είναι το πραγματικό του όνομα ή αν είναι απλά κωδική ονομασία, όμως καμία υπόθεσή του δεν έχει μείνει άλυτη. Ούτε και ασχολείται με την δημοσιότητα. Θέλει να έχει την ησυχία του. Δίκαια λοιπόν του έχει δωθεί ο τίτλος: «ο θρυλικός ντετέκτιβ L».
Για χάριν συντομίας, δεν θα μπω σε πολλές λεπτομέρειες, σκεφτείτε όμως πως δεν είναι η εικόνα του ντετέκτιβ που έχουμε στο μυαλό μας. Δεν είναι Ηρακλής Πουαρό ούτε αστυνόμος Μπέκας. Είναι τύπος που κοιμάται μια φορά την εβδομάδα. Μπορεί και μια φορά τον μήνα. Ενώ ο κόσμος ξεκουράζεται, εκείνος στύβει το μυαλό του προσπαθώντας να βρει μια λύση στο έγκλημα. Κι αυτό γιατί πιστεύει πως χάνει πολύτιμο χρόνο όταν κοιμάται. Οι συνάδελφοί του δε, σπάνια τον βλέπουν να κάθεται «κανονικά». Προτιμάει μια άλλη στάση, πιο ασυμβίβαστη. Δηλαδή με τα γόνατα λυγισμένα προς στο στήθος. Βέβαια, εδώ που τα λέμε, δεν τον νοιάζει να είναι κοινωνικά αποδεκτός. Η λογική του έχει ως εξής: «αν κάτι με βοηθάει να αποδίδω καλύτερα στην δουλειά, όσο παράξενο κι αν φαίνεται, το κρατάω. Η γνώμη των άλλων δεν με ενδιαφέρει». Πολύ τον πάω!
Σας ακούγεται για τύπος που θα δίσταζε να χτυπήσει ευαίσθητες χορδές; Ούτε κι εμένα. Όπως είπαμε, απέχει απ'τους κοινωνικούς κανόνες, έτσι λέει και την γνώμη του ωμά. Ήδη υποψιάζεται από την αρχή πως ο ένοχος είναι μαθητής, λόγω του ότι αναγνωρίζει εύκολα τα μοτίβα και την ψυχολογία του εκάστοτε εγκληματία. Οπότε, μόλις γνωρίζει τον Λάιτ από κοντά, αμέσως καταλαβαίνει πως έχει δίκιο. Παρόλα αυτά, δεν μπορεί να το αποδείξει εύκολα, καθώς ο Λάιτ έχει την δύναμη της πειθούς, και την ικανότητα να ελέγξει την αντίληψη των άλλων για αυτόν. Κι όσο κι αν προσπαθεί να πείσει τους συναδέλφους του ότι βρήκαν αμέσως τον ένοχο, δεν του δίνουν σημασία ή πληγώνεται ο εγωισμός τους.
Γενικά, ο L δεν είναι και πολύ συμπαθής στους άλλους, λόγω της ωμής του ειλικρίνειας. Σε αντίθεση με τον Λάιτ, ο οποίος το παίζει γοητευτικός, πρόθυμος να βοηθήσει και λέει γλυκόλογα ώστε να κερδίσει τις συμπάθειες. Κοινώς, γλείφτης. Να πούμε και του στραβού το δίκιο!
Πιο πάνω, ανέφερα πως παίρνεις θέση στο άνιμε αυτό. Ο Λάιτ έχει δίκιο εν μέρει, αλλά πιο πολύ είμαι με το μέρος του L. Κυρίως επειδή έχει οξυδέρκεια, αποφασιστικότητα, θάρρος, και χιούμορ. Λίγο ιδιαίτερο, αλλά χιούμορ.
Θαρρώ πως... Είναι μια κρυφή πλευρά μας που δεν αντέχουμε να κοιτάξουμε κατάμουτρα, επειδή έχουμε την τάση να ζούμε με το μοιρογνωμόνιο. Ο L λοιπόν, έρχεται και μάς λέει πως οι τόσο σημαντικοί κοινωνικοί κανόνες είναι τελικά αχρείαστοι. Αν τολμήσουμε να γίνουμε παράξενοι, τότε θα είμαστε και πραγματικά ελεύθεροι. Κι όχι απλώς να είμαστε παράξενοι, αλλά να παλεύουμε για το δίκιο, ακόμα κι αν ενοχλούμε κάποιους. Ονόματα δεν λέμε...😏
Ο Λάιτ από την άλλη, συμβολίζει την ανάγκη μας να είμαστε ενάρετοι. Να νομίζουμε πως κατέχουμε όλες τις αρετές. Κι όποιος είναι ενάρετος, έχει το δικαίωμα να κρίνει ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει. Έτσι δεν είναι; Όχι δα! Γιατί όταν άνθρωπος διαπράττει ύβρη, η τιμωρία που τον περιμένει είναι σκληρή και ταπεινωτική. Σκεφτείτε τον Νάρκισσο. Αγαπούσε τρελά τον εαυτό του. Τόσο που δεν μπορούσε να αγαπήσει άλλον άνθρωπο. Η Ηχώ τον ερωτεύτηκε, εκείνος την απέρριψε, και η Ηχώ προσευχήθηκε στην Νέμεσις να του τιμωρηθεί όπως του αξίζει. Η παντοδύναμη θεά λοιπόν, άκουσε την προσευχή της. Έτσι κι έγινε. Ενώ περιπλανιόταν ο Νάρκισσος στα δάση, δίψασε κι έσκυψε να πιεί νερό από μια λίμνη. Είδε όμως το είδωλό του να καθρεφτίζεται στα νερά, κι έμεινε τόσο έκθαμβος, που πήγε να αγκαλιάσει τον εαυτό του. Έτσι και πνίγηκε.
Πλήρωσε με την ίδια του την ζωή. Με το πιο ακριβό νόμισμα που δεν ήταν παρά η αλαζονεία του Νάρκισσου, και η ανικανότητά του να αγαπήσει άλλον άνθρωπο, πέρα από τον ίδιο του τον εαυτό. Με λίγα λόγια, ο Λάιτ είναι ένας σύγχρονος Νάρκισσος. Ένας που νομίζει που νομίζει ότι ποτέ του δεν θα βρει, την άτη και την τίση...
Θα μου πείτε: «Δεν είναι παρά ένα αποκύημα της φαντασίας ενός συγγραφέα μάνγκα». Άραγε όμως πόσοι σαν κι αυτόν υπάρχουν στην πραγματική ζωή; Το λέω φυσικά και για τον Γιόχαν. Μπορεί να μην υπάρχουν, όμως αντιπροσωπεύουν, την σαπίλα της σημερινής κοινωνίας. Τα βαμπίρ της εξουσίας που ρουφάνε το αίμα και την τσέπη μας!
Κι ας μην το πάμε σε τόσο μακροσκοπικό επίπεδο, όπως η πολιτική. Πολλές φορές τα πραγματικά τέρατα είναι πέραν πάσης υποψίας. Άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Αυτούς για τους οποίους λέμε συχνά: «δεν έδωσε ποτέ του δικαίωμα!» και «τι καλό παιδί!» Ναι, όμως το ότι κάποιος ζει και αναπνέει χωρίς να κάνει την παραμικρή κίνηση, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι αυτός είναι και καλός. Που την είδες την καλοσύνη; Καλός είσαι μόνο αν το αποδείξεις! Επανειλημμένως, όχι μια δύο φορές!
Προσωπικά πιστεύω ότι βλέπει η θεία Δίκη. Αργά ή γρήγορα, τα βαμπίρ θα χάσουν όλα όσα έκτισαν στην άτιμη ζωή τους. Και τότε θα είναι πολύ αργά για να τους σώσει κάποιος δικός τους!
Θέλω να κλείσω με μια πολύ αγαπημένη μου φράση του Καζαντζάκη που την σκέφτομαι συχνά. Πιστεύω πως ταιριάζει γάντι στην ιστορία Monster και του Death Note. «Τι με ρωτάς για την καρδιά του αμαρτωλού; Εγώ κατέχω την καρδιά του ενάρετου, κι είναι όλοι οι δαίμονοι μέσα».
4) Grave of the fireflies
Είδος: Δραματική, σύγχρονη ιστορία
Έτος κυκλοφορίας: 1988
Διάρκεια: 90 λεπτά
Σύνοψη: Μάρτιος του 1945. Λίγους μήνες πριν βομβαρδιστεί η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, οι Αμερικάνοι βομβαρδίζουν την πόλη Κόμπε. Μέσα στην φτώχεια και την εξαθλίωση της εποχής, δύο αδέλφια, ο Σέιτο και η Σέτσουκο, παιδιά ενός λοχαγού του Ιαπωνικού πολεμικού ναυτικού, χάνουν την μητέρα τους, ενώ προσπαθούν να επιβιώσουν μες την κατεστραμμένη Ιαπωνία του Β' Παγκοσμίου πολέμου. Κι όπως είναι αναμενόμενο, τα πράγματα είναι σκληρά... Πολύ σκληρά.
Δεν νοείται λίστα με top 5 άνιμε χωρίς κάποια ταινία της Studio Ghibli! Κι ας μην είναι του Μιγιαζάκι! Η συγκεκριμένη θα έλεγα από τις πιο πετυχημένες, αφού το box office της για την Ιαπωνία είναι 7 δισεκατομμύρια γιεν, δηλαδή γύρω στα 30-40 εκατομμύρια ευρώ. Σκηνοθέτης της είναι ο εξίσου μεγάλος δάσκαλος Ισάο Τακαχάτα, ο οποίος με την σειρά του, έκανε την ταινία λίγο πιο προσωπική, αφού και ο ίδιος είχε δυστυχώς δικές του εμπειρίες από τον πόλεμο. Βασίστηκε στην νουβέλα με αυτοβιογραφικά στοιχεία, του Ακίγιουκι Νόσακα, η οποία εκδόθηκε το 1967.
Θα 'λεγε κανείς ότι είναι απλά μια ακόμη ταινία για τον Β' παγκόσμιο πόλεμο. Έναν από τους τραγικότερους πολέμους που έχουν καταγραφεί ποτέ στην σύγχρονη ιστορία. Εμείς, οι νεότερες γενιές, ενώ το γνωρίζουμε σαν γεγονός, σε αντίθεση με τους παλιούς, είμαστε λίγο καλομαθημένοι. Σού λέει ο άλλος: «πόλεμος ήταν κι αυτός. Πάμε για άλλα».
Δεν είναι όμως τόσο απλό. Οι παππούδες μας, (και οι προπαπούδες μας θα έλεγα) ξέρουν πολύ καλά τις πληγές που αφήνει. Πληγές που δεν γιατρεύει ο χρόνος. Κανένα φάρμακο ή παυσίπονο δεν μπορεί να τις απαλύνει. Έχουν περάσει 80 χρόνια και βάλε από το 1940, και μπορεί να μην ζούμε μια στην εξαθλίωση ή την φτώχεια, αλλά τα κεκτημένα των προηγούμενων γενεών είναι στον αέρα. Τι να την κάνω την εξέλιξη της τεχνολογίας, όταν υπάρχουν ακόμα παιδιά που πεινάνε; Που δεν πάνε σχολείο; Που δεν υπάρχει αρκετή ιατρική περίθαλψη ή στέγαση; Φροντίδα για τους άστεγους και τους ηλικιωμένους. Αν ήθελε αυτός ο αόρατος εχθρός να ανακάμψει ο κόσμος, δεν θα άφηνε την κοινωνία να πηγαίνει στον βρόντο, σαν βαπόρι δίχως καπετάνιο.
Γιατί λοιπόν λέγεται η ταινία «ο τάφος των πυγολαμπίδων»; Διότι με το παραμικρό άγγιγμα ή την αλλαγή του καιρού, οι πυγολαμπίδες πεθαίνουν. Είναι εύθραυστες... Ευάλωτες στον σκληρό μας κόσμο. Φωτίζουν την νύχτα, αλλά αντί να βλέπουμε την ομορφιά τους, την ίδια την φύση που μας προτρέπει να μαλακώσουμε την καρδιά μας, προτιμάμε να τις λιώνουμε. Κάπως έτσι λοιπόν είναι και οι άνθρωποι. Ο άμαχος πληθυσμός πληρώνει για τις αμαρτίες άλλων.
Είναι άραγε τέτοια η φύση μας; Έτσι είναι ο άνθρωπος από τα γεννοφάσκια του; Μήπως κάτι που διδαχτήκαμε από κακούς δασκάλους; Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο εχθρός είναι συνήθως... Κατά παντός υπευθύνου.
Ας καταλάβουν επιτέλους οι πολεμοχαρείς! Ας έρθουν λίγο στην θέση μας. Να κατέβουν από την πολυτέλεια που τους δίνει το κράτος, κι ας μας ακούσουν! Ας καταλάβουν ότι οι εχθροί τους είναι δικοί μας φίλοι. Αφού έτσι κι αλλιώς, όλοι οι άνθρωποι στον κόσμο είναι κατά βάθος ίδιοι. Ζητάμε αγάπη, αποδοχή από τον περίγυρο, δικαίωμα στην υγεία, στην εκπαίδευση, να συμμετέχουμε στα κοινά.
Ξέρω ότι δεν είναι εφικτό κάτι τέτοιο. Έχω πολύ ευσεβείς πόθους, για μια αλτουιστική κοινωνία. Και δεν έχει να κάνει καθόλου με την πατρίδα ή τους «εχθρούς». Αν δεν αγαπήσουμε πρώτα την χώρα μας, δεν θα αγαπήσουμε ούτε τον ξένο. Πάντα θα τον πολεμάμε, και πάντα θα θέλουμε να τον βγάλουμε από την μέση.
Ξέφυγα αρκετά. Αλλά αυτές είναι οι σκέψεις που σού γεννάει ένα τέτοιο αριστούργημα. Αυτό όμως που της δίνει επιπλέον πόντους είναι η μουσική της, και τα χρώματα. Όλα αυτά σού περνάνε το αίσθημα της ανημπόριας και στενοχώριας. Κάπου όμως στο βάθος του τούνελ... Υπάρχει φως. Έστω και αχνό. Αρκεί να θέλουμε να το αναζητήσουμε!
5) Paprika
Είδος: επιστημονική φαντασία, σουρεαλισμός
Έτος κυκλοφορίας: 2007
Διάρκεια: 90 λεπτά
Σύνοψη: Τρεις επιστήμονες κατασκευάζουν μια εφεύρεση που ταράζει την επιστημονική κοινότητα. Μια συσκευή η οποία έχει στόχο να καταγράψει τα όνειρα κάποιου μέσω βίντεο. Η χρήση της αποσκοπεί κυρίως στην ψυχοθεραπεία και την μελέτη του υποσυνείδητου, όταν όμως κλέβεται και πέφτει σε λάθος χέρια, τα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας διαστρεβλώνονται, δίνοντας την θέση τους σε έναν κόσμο βγαλμένο από πίνακα του Νταλί. Έναν κόσμο σουρεαλιστικό κι όμως τόσο πραγματικό ταυτόχρονα. Πώς μοιάζει τελικά αυτή η σκοτεινή άβυσσος που λέγεται υποσυνείδητο;
Εδώ και αρκετά χρόνια, ακούγεται η φήμη πως πολύ σύντομα η ανθρωπότητα θα εφεύρει μια συσκευή που θα καταγράφει τα όνειρα. Μπορεί αυτό το σενάριο να μην έχει γίνει ακόμα πραγματικότητα, αλλά ο μάστορας αυτής της ταινίας ονόματι Σάτοσι Κον, μάς μεταφέρει μέσω της τέχνης του τις ανησυχίες του. Μέχρι στιγμής, δεν έχω δει κανένα άλλο άνιμε που να αποτυπώνει με τέτοια μαεστρία τον κρυμμένο συμβολισμό των ονείρων.
Συνήθως λέμε πως τα όνειρα δεν είναι τίποτα παραπάνω από σκέψεις που κάναμε μέσα στην μέρα, και ο εγκέφαλος προσπαθεί να τις βάλει σε τάξη ενώ κοιμόμαστε. Έστω και με παράξενο τρόπο. Αρκετοί όμως ψυχολόγοι και ψυχαναλυτές όπως ο Σίγκμουντ Φρόυντ, έχουν πει πως ενδεχομένως να αποκαλύπτουν πτυχές της προσωπικότητας μας που δεν ξέρουμε ή που φοβόμαστε να κοιτάξουμε κατάματα. Για παράδειγμα, λέγεται πως αν δεις στον ύπνο σου ότι είσαι γυμνός, φοβάσαι να εκτεθείς. Αν δεις ότι σού πέφτουν τα μαλλιά ή τα δόντια, έχεις χαμηλή αυτοεκτίμηση, κυρίως για την εξωτερική σου εμφάνιση. Ενώ αν δεις πως πέφτεις από κάπου ψηλά, είσαι τελειομανής και θες μονίμως να έχεις τον έλεγχο.
Ο Σάτοσι Κον αν και δυστυχώς έφυγε από την ζωή πολύ σύντομα, (μιας και ήταν άρρωστος με καρκίνο) άφησε κληρονομιά πέντε ταινίες του. Για μένα η καλύτερη ταινία του είναι το Paprika, καθώς έχει πλέον σκηνοθετική εμπειρία και ξέρει πώς να τοποθετήσει τους χαρακτήρες, τις σκέψεις τους και τις σκηνές δράσεις χωρίς να είναι υπερβολικός. Αν και η συγκεκριμένη ταινία δεν έχει τόσο πολύ δράση, αλλά το κύριο χαρακτηριστικό της είναι ο σουρεαλισμός και η αίσθηση του τρομακτικού. Δηλαδή, δεν είναι ακριβώς τρομακτική, αλλά χωρίς να μπορείς να το εξηγήσεις σε έχει αφήσει με μια αίσθηση τρόμου. Κοινώς, σε φρικάρει, χωρίς να έχει γίνει απολύτως τίποτα.
Από άποψη πλοκής, η ταινία είναι κάπως δυσνόητη. Σκεφτείτε πως μιλάμε για τα όνειρα. Οι ήρωες ακροβατούν στο σχοινί της πραγματικότητας και της φαντασίας, οπότε και ο θεατής μαζί τους μπερδεύεται. «Είναι αυτό που βλέπω αλήθεια; Μήπως είναι κάποιο όνειρο;» Γενικότερα οι ταινίες του Κον έχουν αυτό το μοτίβο, που σκοπό έχει να σε κάνει να αμφισβητήσεις τελείως την αντίληψή σου. Να νιώσεις πως τρελαίνεσαι όπως οι ήρωές του. Και το πετυχαίνει ακόμα καλύτερα με το animation, που θα μου ήταν αρκετά δύσκολο να το περιγράψω με ακρίβεια. Αρκεί να πω πως λιώνουν αντικείμενα, άνθρωποι αποκαλύπτονται μέσα από μάσκες σαν κάμπιες κτλ. Οτιδήποτε μπορείτε να φανταστείτε κουνιέται από μόνο του σαν να είναι ζωντανό.
Αν τα όνειρα φύγουν από το κεφάλι μας και αναμειχθούν με την πραγματικότητα, τότε πώς ξέρουμε με ακρίβεια τι είναι αληθινό και τι όχι; Και εύλογα θα απαντήσει κάποιος πως πραγματικό είναι αυτό που βλέπουμε, που ακούμε ή που πιάνουμε. Αν ισχύει αυτό, τότε οι αισθήσεις μας δεν είναι παρά ερεθίσματα που δέχεται ο εγκέφαλος. Άρα αν δεχτούμε ότι και τα όνειρα τα αντιλαμβανόμαστε μέσω του εγκεφάλου, τότε και τα όνειρα πραγματικά είναι. Μεταξύ σοβαρού και αστείου.
Ο Κον με λίγα λόγια μάς λεέι πως η πραγματικότητα δεν ορίζεται εύκολα. Ακόμα κι αν ψάξεις στο λεξικό να δεις τι σημαίνει. Ακόμα και οι ήρωες που προσπαθούν να δουν τα πράγματα λογικά και αντικειμενικά, τελικά βλέπουν μπροστά τους έναν κόσμο σχεδόν παραμυθένιο. Αφού έτσι κι αλλιώς, δεν χάνεται ποτέ η ικανότητα του εγκεφάλου να σκέφτεται. Να δημιουργεί κόσμους φανταστικούς, όσο αλλόκοτους κι αν είναι.
Πέρα όμως και από το κομμάτι των ονείρων, βλέπουμε πως αν γινόταν κάτι τέτοιο στα αλήθεια, μια συσκευή που καταγράφει τα όνειρα σε βίντεο, θα μπορούσε να φανεί χρήσιμη σε κάποιον που θέλει να εισχωρήσει βαθιά στο υποσυνείδητο. Να βγάλει προς τα έξω όλες τις «απαγορευμένες» μας επιθυμίες και σκέψεις. Θα έβλεπε πως τελικά οι άνθρωποι δεν είναι τίποτα παραπάνω από ατελείς πίνακες ζωγραφικής.
Υπάρχει ο τέλειος πίνακας; Θεωρητικά, θα μπορούσε να υπάρχει. Κι αν είναι κάτι ιδεατό; Αν δεν υπάρχει ο τέλειος πίνακας; Αν όλοι οι πίνακες έχουν το «ελαττώματά» τους; Όποια κι αν είναι αυτά. Ίσως τελικά να μην είμαστε τόσο τέλειοι όσο θα θέλαμε. Θεωρώ πως έχουμε επιβάλλει στον εαυτό μας αυτόν τον καθωσπρεπισμό για να είμαστε σωστοί. Κι αν τα αφήσουμε όλα ανεξέλεγκτα; Αν αφήσουμε να αποκαλυφθεί αυτό που κρύβεται μέσα μας; Θα είμαστε το ίδιο αποδεκτοί; Αυτό μάλλον αποκαλύπτουν τα όνειρά μας. Την πλευρά μας που ενδεχομένως να είναι ελαττωματική. Κι αν δεν είναι ελαττωματική; Αν είναι αυτό που μας κάνει ανθρώπινους;
Γιατί ποιος ξέρει; Μπορεί αν καταπιέσουμε αυτή την πλευρά του εαυτού μας, να αναγκαστούμε να δούμε τον σουρεαλισμό αυτού του κόσμου κατάματα. Ψυγεία που περπατάνε, αγάλματα που περπατάνε, φανάρια που κουνιούνται, άνθρωποι που για κεφάλι έχουν ένα κινητό... Ο,τι πιο τρελό μπορεί να σκεφτεί η φαντασία μας...
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου